Advies NCad over hoe Nederland voortrekker proefdiervrij onderzoek kan worden

“Wettelijk voorgeschreven dierproeven voor veiligheidsonderzoek van chemische stoffen, voedselingrediënten, bestrijdingsmiddelen en (dier)geneesmiddelen kunnen voor 2025 uitgefaseerd worden”, stelt Herman Koëter, voorzitter van het Nationaal Comité advies dierproevenbeleid (NCad). Dit geldt ook voor het proefdiergebruik voor de vrijgifte van biologische producten, zoals vaccins. Het wettelijk voorgeschreven pre-klinisch onderzoek kan niet in datzelfde tempo afgebouwd worden. Voor het fundamenteel wetenschappelijk onderzoek variëren de mogelijkheden voor vermindering van proefdiergebruik per onderzoeksdomein. Hier moeten per domein streefbeelden worden opgesteld hoe het proefdiergebruik afgebouwd kan worden. Dit staat in het advies ‘Transitie naar proefdiervrij onderzoek - Over mogelijkheden voor het uitfaseren van dierproeven en het stimuleren van proefdiervrije innovatie’ van het NCad. De staatssecretaris van Economische Zaken Martijn van Dam kreeg dit advies vandaag (15 december 2016) aangeboden in Nieuwspoort in Den Haag. Het NCad heeft het advies opgesteld op verzoek van de staatssecretaris. De vraag was om een afbouwschema van dierproeven op te stellen en de mogelijkheden in kaart te brengen om in 2025 wereldleider proefdiervrije innovaties te zijn.

Voor de transitie naar proefdiervrij onderzoek is het volgens het NCad wel nodig om binnen de vele onderzoeksgebieden die gebruik maken van proefdieren, afscheid te nemen van bestaande denkwijzen en praktijken. Ook moeten de overheid en de samenleving op een andere manier naar risico’s gaan kijken. De transitie naar proefdiervrij onderzoek verloopt niet vanzelf en vraagt om regie en focus. Het NCad adviseert de staatssecretaris die regie te nemen en ook andere ministeries te betrekken voor een rijksbreed samenhangend beleid. Op die manier wordt het dierproefbeleid gekoppeld aan andere beleidskwesties, zoals innovatie en duurzaamheid. Het NCad doet aanbevelingen binnen een drietal thema’s: Heldere transitiedoelen, Transitiestrategie, en Regie op de transitie.

Om de transitie te versnellen adviseert het NCad de staatssecretaris onder andere om internationaal in te zetten op een herziening van het huidige regulatoire risicobeoordelingstraject. Ook zal een meer ketengerichte benadering van het innovatiebeleid multidisciplinaire samenwerking stimuleren, waardoor proefdiervrije innovaties gemakkelijker kunnen doorstromen van ontwikkeling naar de daadwerkelijke toepassing. Ook spelen monitoring, evaluatie en het beschikbaar maken van kennis over proefdiervrije innovatie en het Vervangen, Verminderen en Verfijnen (3V’s) een centrale rol om beter inzicht te krijgen in de vorderingen op dit gebied.

In Nederland worden jaarlijks ongeveer 600.000 proefdieren gebruikt. Een dierproef mag niet zomaar, er zijn wetten en daarin staan de 3 V’s centraal. Vervanging : een dierproef is alleen toegestaan, wanneer geen gelijkwaardige dierproefvrije methode bestaat. Vermindering : met gebruik van zo weinig mogelijk dieren en Verfijning : de proef levert voor de dieren zo weinig mogelijk ongerief, pijn en stress op. Veel van de huidige kennis over de werking van het lichaam en de oorzaak en behandeling van ziekten, vindt zijn oorsprong in onderzoek met dieren. Maar deze dierproeven zijn gepaard gegaan met gering tot ernstig dierenleed. Het NCad constateert in haar advies dat er ondanks de wet-en regelgeving  veel kansen liggen om de transitie naar proefdiervrij onderzoek te versnellen. Dat kan met een brede en gecoördineerde inzet van de verschillende ministeries en overige partijen die betrokken zijn bij dierproeven en de 3V’s. 

Aanbieding advies 'Transitie naar proefdiervrij onderzoek'
Beeld: ©NCad